De vloek van het groene vingertje

‘[Our] way of life is not negotiable.’ zei George Bush senior al op de eerste milieutop in Rio. In zijn essay "Vrijheid in tijden van smeltende poolkappen" (gepubliceerd als "De vloek van het groene vingertje" in Knack Extra van 21 november 2012) legt Gert Goeminne inderdaad de vinger aan de wonde: in wezen gaan de klimaatonderhandelingen helemaal niet over CO2, maar over onze levensstijl.

Skeptici lachen met het groene vingertje, we moeten stoppen met voor doemprofeet te spelen en starten met te benadrukken dat een ecologisch alternatief niet noodzakelijk moet inboeten voor de oh zo heilige keuzevrijheid.

Maar garandeert ons huidige beleid wel degelijk die vrijheid? Is onze vrijheid niet net beperkt tot wat de supermarkt aanbiedt? En in welke mate kan een overdaad een mogelijkheden niet net beperkend zijn, en hoe vaak vallen wij in herhaling met ons voedselpatroon net omdat er zo veel mogelijkheden zijn om uit te kiezen?

"Het inzicht dat vrijheid altijd actief wordt vormgegeven, ook de keuzevrijheid van de vrije markt, brengt me tot slot tot de suggestie dat het ecologische gedachtegoed niet minder maar betere bemoeizucht aan de dag moet leggen: een bemoeizucht die vrijheid niet inperkt, maar die begrijpt dat vrijheid een actief proces is. Een bemoeizucht, met andere woorden, die niet pleit voor eindigheid uit noodzaak, maar die eindigheid ziet als een begin van levenskwaliteit."

"Een dergelijke bemoeizucht kan volgens mij ook laten zien dat de vooruithollende maatschappij waar we allen in zitten baat zou hebben bij een aantal vertragende ingrepen, niet door de vooruitgang af te remmen, maar door ze daarentegen bewust mee vorm te geven vanuit noties van het goede leven." 

Laten we alternatieve vrijheidsvormen creëren die vertrekken vanuit een vraag naar levenskwaliteit.

"Het ware potentieel van deze nichepraktijken moet in eerste instantie niet gezocht worden in de milieuwinst die ze boeken. De evidente tegenwerping dat die niches ook maar druppels op een hete plaat zijn vertrekt immers vanuit de typische consumptielogica die ze trachten te doorbreken. Veeleer moeten ze beschouwd worden als maatschappelijke experimenten die consumenten trachten aan te spreken op actief burgerschap. En daar schuilt een veel groter potentieel in dan de initieel beperkte milieuwinst doet vermoeden."

Meer:

• Vrijheid in tijden van smeltende poolkappen (Gert Goeminne)
• Klimaatonderhandelingen, levensstijl, vrijheden en transitie (Hvandeker)
• It's the End of the World as We Know It (Thomas Wheeler, Baltimore Chronicle)